خدمات ارزش افزوده در فناوری اطلاعات

در عصری زندگی می‌کنیم که اقتصاد جهان برپایه ارائه‌ی خدمات مناسب می‌باشد. با ظهور فناوری اطلاعات و نقش پررنگ آن در عرصه‌ی زندگی انسان‌ها، تغییرات شگرفی در شویه‌ی ارائه خدمات حاصل شده است. گستردگی فناوری اطلاعات به حدی است که هر گشوری که بتواند از آن به نحو احسن در ارائه خدمات استفاده نماید، می‌تواند رهبری اقتصاد جهان را برعهده گیرد. فناوری اطلاعات انرژی‌های نهفته‌ای دارد که می‌تواند تولید خدمات، شیوه‌ی ارائه‌ی خدمات، انواع خدمات و شکل‌های خدمات را دگرگون سازد.

در این راستا، فناوری اطلاعات در مدت کوتاه طول عمر خود، در تمامی خدمات پایه‌ای که انسان‌ها به آن‌ها نیاز داشتند وارد شده و خدمات ارزش افزوده‌ای را در حوزه‌های مختلف همچون اقتصاد، ارتباطات، آموزش و خدمات شهری ایجاد کرده است.

خدمات ارزش افزوده (Value Added Services)

به طور کلی خدمات ارزش افزوده، دسته‌ای از خدمات هستند که بر بستری آماده و درحال فعالیت اضافه شده و باعث ایجاد مزیت یا ارزش افزوده برای کاربران حال حاضر خدمات پایه خواهد شد. این امر علاوه بر افزودن قابلیت‌های اضافه به خدمات پایه به افزایش کاربران آن نیز کمک موثری خواهد کرد.

همین موارد، دلایل خوبی برای اکثر دارندگان کسب‌و‌کار بوده است تا تحرکات ارائه خدمت خود ر با بررسی زمینه‌های کاری وشناخت خدمات ارزش افزوده در این زمینه‌ها آغاز کنند. البته اصولا این بررسی‌ها با کمک گرفتن از افراد خبره در این زمینه و برگزاری جلسات مشاوره با افراد با تجربه صورت می‌گیرد.

پس از گذشت یک فاز از آنالیز موثر و شناخت قابلیت‌های بستر خدمات پایه، معمولا دارندگان کسب‌و‌کار به عنوان کارفرما پیاده‌سازی خدمات ارزش افزوده بر بستر کاری‌شان را به گروهی از خبرگان این امر می‌سپارند و درانتهای کار، نتایج بسیار موثر این تصمیم مهم خود را مشاهده می‌کنند.

با گسترش بازار خدمات ارزش افزوده در تمام دنیا، شناسایی بسترهای شناخته نشده تا به زمان حال به یکی از مهم‌ترین زمینه‌های سرمایه‌گذاری ارائه‌دهندگان خدمات تبدیل شده است. البته این سرمایه‌گذاری‌ها تنها مادی نبود بلکه عنصر زمان را می‌توان یکی از شاخص‌ترین سرمایه‌های در میان نهاده شده دانست.

خدمات ارزش افزوده یا VAS از جدیدترین پارامترهای نوین صنعت مخابرات می‌باشد که در عین سودآوری بسیار بریا مصرف‌کنندگان تلفن‌های همراه، درآمدزایی فراوانی برای اپراتورهای تلفن همراه نیز دارد و قدرت و پتانسیل بالایی برای ایجاد کسب‌و‌کار در تمامی زمینه‌ها دارا می‌باشد.

اهمیت خدمات ارزش افزوده

تامین خدمات ارزش افزوده در صنعت مخابرات توسط اپراتورها، یکی از منابع اصلی درآمد آن‌ها به شمار می‌آید که می‌تواند درآمد متوسط به ازای هر کاربر (ARPU- Average revenue per user) را افزایش دهد. خدمات ارزش افزوده، یکی از بخش‌های اصلی است که در آن اپراتورهای مخابراتی می‌توانند با ارائه خدمات مختلف به منظور جذب مشتریان بیشتر با یکدیگر به رقابت بپردازند. این خدمات به بخشی از کسب‌و‌کار اصلی اپراتورهای شبکه تبدیل شده‌اند، از این رو هیچ مرزی میان خدمات ارزش افزوده و اپراتورها وجود ندارد.

مشتریان بیش از پیش انتظار خدماتی فراتر از تماس‌های صوتی ساده را داند. مشتریان اپراتورهای خود را براساس نوع خدمات ارزش افزوده‌ای که ارائه می‌دهند، انتخاب می‌کنند. بنابراین برای اپراتورها در سراسر جهان مهم است که خدمات ارزش افزوده جدید و مبتکرانه‌ای ارائه دهند تا بتوانند در کنار جذب مشتری بیشتر، بازار را هم در دست خود نگه دارند.  به طور خلاصه، خدمات ارزش افزوده به عنوان مهمترین بخش برای اپراتورها در نظر گرفته شده است و تقاضا برای این نوع خدمات در میان مشتریان بسیار بالاست.

خدمات ارزش افزوده در ایران و جهان

در پی دستیابی به ضریب نفوذ بالای تلفن همراه در بسیاری از کشورها، اپراتورها رویکرد ارائه خدمات ارزش افزوده را در پیش گرفته‌اند تا بتوانند مشتریان خود را راضی نگه داشته و آنان را به تداوم استفاده از خدمات خود ترغیب نمایند.

رقابت در عرصه ارائه این خدمات تا بدان حد گسترده و جدی است که امروزه بسیاری از اپراتورهای تلفن همراه در آمریکا، آسیا و اروپای غربی بابت مکالمه صوتی هزینه بسیار ناچیزی را از مشترکان خود دریافت کرده و درمقابل، بخش عمده درآمد آنها حاصل از ارائه خدمات ارزش افزوده است.

ارائه این خدمات نه تنها درآمد قابل توجهی را برای اپراتورها به همراه دارد، بلکه باعث می‌شود شرکت‌های ارائه دهنده این خدمات و طرف قرارداد با اپراتورها نیز به سود مناسبی دست یابند.

به گزارش اینفورما، یک مرجع معتبر درخصوص آمارهای مرتبط با حوزه تلفن همراه، میزان درآمدهای بازارهای جهانی در زمینه خدمات ارزش افزوده که بیشتر شامل فروش فایل‌های صوتی برای مشترکان تلفن همراه، پرداخت با تلفن همراه و تبلیغات می‌شود.

در رابطه با کشور ایران، اینفورما بدون در دست داشتن آماری درباره میزان خدمات ارزش افزوده و درآمد اپراتورهای ایرانی، با توجه به رشد سریع این خدمات در کشورهای مشابه، پیش بینی کرده است در صورت بکارگیری نسل سوم تلفن همراه از سوی تمامی اپراتورهای ایران، امکان رشد سریع بازار عرضه خدمات مختلف فراهم شود.

خدمات ارزش افزوده، این روزها برای فعالان مخابراتی بسیار جذاب‌تر از ارسال پیام کوتاه بین کاربران تلفن همراه است. زیرا این سیستم سودآوری بیشتری را برای مخابرات به ارمغان آورده است، تا آنجا که در اعیاد مختلف این سود به اوج خود می رسد. در این میان، سرویس اینترنت موبایل و MMS بیشتر از دیگر خدمات ارزش افزوده مورد علاقه مشترکان واقع شود.

اما با نگاهی به اینگونه خدمات در کشورهای مختلف و مقایسه آنها درمی‌یابیم که با توجه به میزان گرایش روزافزون و استقبال کاربران از این خدمات، هنوز سهم خدمات ارزش افزوده از درآمد اپراتورها، در ایران ناچیز است.

انواع خدمات ارزش افزوده

در حالت کلی می توان، دو نوع VAS را درنظر گرفت.

خدمات ارزش افزوده وابسته:

خدمات ارزش افزوده‌ای که مبتنی بر ذات نبوده و قابلیت جدیدی را به خدمات فعلی اضافه می‌کنند. این دسته از خدمات باعث اضافه شدن ارزش یا بهاء به خدمات موجود می‌شود. برای مثال سرویس مدیریت مکالمه که هدف آن مدیریت خدمات مکالمه صوتی کاربر است، به شکلی که کاربر بتواند پاسخگویی یک مکالمه را به شرایط خاص زمانی و مکانی وابسته نماید. بدین معنا که در محل‌های خاص یا زمان‌های خاص، گروه بخصوصی از مکالمات به وی ارسال شود.

خدمات ارزش افزوده مستقل:

خدماتی هستند که مبتنی بر ذات بوده و بدون وابستگی به یک خدمت پایه دیگر (مثلا مکالمه) قابل ارائه باشد. این نوع از خدمات نیاز به ترکیب با خدمات دیگر ندارند و به صورت مستقل می‌توانند وظیفه خود را انجام دهند. برای مثال سرویس ارسال پیامک که مستقل از مکالمه است.

خدمات ارزش افزوده در فناوری اطلاعات

در عصری زندگی می‌کنیم که اقتصاد جهان بر پایه‌ی ارائه‌ی خدمات مناسب می‌باشد. اگر نگاهی به کشورهای پیشرفته‌ی دنیا داشته باشیم، خواهیم دید که اغلب آن‌ها به ارائه خدمات مناسب به عنوان تکیه گاهی برای اقتصاد کشور خودنگاه می‌کنند.

با ظهور فناوری اطلاعات و نقش پررنگ آن درعرضه‌ی زندگی انسان‌ها، تغییرات زیادی در شیوه‌ی ارائه خدمات حاصل شده است. گستردگی فناوری اطلاعات به حدی است که هر کشوری که بتواند از آن به نحو احسن در ارائه خدمات استفاده نماید، می تواند رهبری اقتصادی جهان را برعهده گیرد. فناوری اطلاعات انرژی‌های نهفته‌ای دارد که می‌تواند تولید خدمات، شیوه‌ی ارائه خدمات، انواع خدمات و شکل‌های خدمات را دگرگون سازد.

فناوری اطلاعات در مدت کوتاه طول عمر خود، در تمامی خدمات پایه‌ای که انسان‌ها به آن‌ها نیاز داشتند وارد شده است و خدمات ارزش افزوده‌ای را ایجاد کرده است، از جمله:

۱.  ایجاد ارزش افزوده در بخش اقتصادی: اصتفاد همواره برای تمام انسان‌ها مهم بوده و فناوری اطلاعات نقش مهمی را در توسعه اقتصادی با ارائه خدمات ارزش افزوده، داشته است. برای مثال بانکداری الکترونیک و به طور خاص پرداخت الکترونیک، علاوه بر ایجاد مزیت و راحتی برای مشتریان، باعث ایجاد سود بیشتر برای بنگاه‌های نیز می‌شود.

بخوانیم - بانکداری الکترونیکی - انتشارات ادیبان روز

۲. ایجاد ارزش افزوده در بخش آموزشی: فناوری اطلاعات درامر آموزش نیز وارد شد و با ارائه خدمات ارزش افزوده گوناگون، آن را دگرگون کرد. آموزش از راه دور، دانشگاه‌های مجازی، مدارس مجازی و مدارس هوشمند از جمله تغییرات حاصل از کاربرد فناوری اطلاعات در حوزه آموزش می‌باشد.

۳. ایجاد ارزش افزوده در بخش ارتباطات: انسان‌ها بدون ارتباط با یکدیگر نمی‌توانند زندگی کنند. برای برقراری ارتباط بین افراد، ابزارهای متعددی خدمات پایه‌ای را ارائه کردند. اداره پست برای نامه‌رسانی، تلفن ثابت، تلگراف و فاکس برای ارتباط صوتی و اسناد، تلفن همراه و شبکه‌های کامپیوتری، بخشی از خدمات پایه‌ای هستند که برای پاسخ به نیاز ارتباطی انسان‌ها تدارک دیده شده است. فناوری اطلاعات با نفوذ در هر کدام از این خدمات پایه، نه تنها ارزش افزوده فراوانی را ایجاد کرد، بلکه در برخی موارد خود به یک خدمت پایه تبدیل شده است.

۴.  ایجاد ارزش افزوده در خدمات شهری: خدمات شهری، از جمله خدماتی هستند که سازمان‌ها، ادارات و موسسات هشری به شهروندان خود ارائه می‌دهند. خدماتی که شرکت مخابرات، شهرداری، فرمانداری، آتش نشانی، نیروی انتظامی و بسیاری از سازمان‌ها و موسسات دیگر ارائه می‌دهند، تحت تاثیر ارزش‌های افزوده فناوری اطلاعات قرار گرفته اند، به طوری که شهر واقعی تبدیل به شهر الکترونیکی می گردد. همچنین دولت‌ها نیز خدمات متعددی را به شهروندان ارائه می‌دهند که این خدمات تحت تاثیر فراوان ارزش‌های افزوده فناوری اطلاعات قرار گرفته‌اند. برای مثال نصب دوربین در جاده‌ها و اتوبان‌ها و کنترل آن‌ها در مرکز پلیس، نمونه‌هایی از ارزش افزوده در این حوزه است.