روش های صحیح مطالعه

آیا تاکنون به این موضوع فکر کرده‌اید که هنگام مطالعه از چه روشی استفاده می‌کنید؟ روش های صحیح مطالعه و اصولی می‌توانند بسیاری از مشکلات تحصیلی را از بین ببرند. بررسی های به عمل آمده گویای آن است  افرادی که در زمینه تحصیل موفق بوده‌اند، روش صحیحی برای مطالعه داشتند. یادگیری (learning) مسئله‌ای است که در سراسر طول زندگی انسان بویژه در دوران دانش آموزی و دانشجویی اهمیت زیادی دارد. چرا که دانش آموزان و دانشجویان همیشه در معرض امتحان و آزمون قرار دارند و موفقیت در آن آرزوی بزرگشان است.

مدیریت زمان مطالعه

بارها شنيده ايم كه دانش آموز يا دانشجويی مي گويد :

 ديگرحال و حوصله خواندن اين كتاب را ندارم.

يا

آنقدرازاين كتاب خسته شده ام كه قابل گفتن نيست.

و يا

هرچقدرميخوانم مثل اينكه كمتر ياد می گيريم.

ويا

10 بار خواندم و تكرار كردم ولی بازهم ياد نگرفتم.

به راستی مشكل چيست ؟ آيا برای يادگيری درس واقعا" بايد 10 بار كتاب را خواند ؟ آيا بايد دروس خود را پشت سرهم مروركرد؟ وآيا بايددهها بار درس راتكراركردتا يادگرفت ؟ مطمئنا" اگر چنين باشد ، مطالعه كاری سخت و طاقت فرسا است . اما واقعيت چيزی ديگر است . واقعيت آن است كه اين گروه از فراگيران ، روش صحيح مطالعه را نمی دانند و متاسفانه در مدرسه و دانشگاه هم چيزی راجع به چگونه درس خواندن نمی آموزند . يادگيری و مطالعه ، رابطه ای تنگاتنگ و مستقيم با يكديگر دارند، تا جايی كه می توان اين دو را لازم و ملزوم يكديگر دانست. برای اينكه ميزان يادگيری افزايش يابد بايد قبل از هرچيز مطالعه ای فعال و پويا داشت .

شيوه صحيح مطالعه ،چهار مزيت عمده زير را به دنبال دارد:

1- زمان مطالعه را كاهش ميدهد.

2- ميزان يادگيری را افزايش ميدهد .

3- بخاطر سپاری اطلاعات را آسانتر می سازد.

4-مدت نگهداری مطالب در حافظه را طولانی تر می كند.

برای داشتن مطالعه ای فعال و پويا نوشتن نكات مهم درحين خواندن ضروری است تابرای مرور مطالب، دوباره كتاب رانخوانده و در زمانی كوتاه ازروی يادداشتهای خود مطالب را مرور كرد .يادداشت برداری ، بخشی مهم و حساس از مطالعه است كه بايد به آن توجهی خاص داشت . چون موفقيت شما را تا حدود  زيادی  تضمين خواهد كرد و مدت زمان لازم برای يادگيری  را كاهش خواهد داد. خواندن بدون يادداشت برداری  يك علت مهم فراموشی است.

شش روش مطالعه :

خواندن بدون نوشتن ،خط كشيدن زيرنكات مهم، حاشيه نويسی، خلاصه نويسی، كليد برداری، خلاقيت و طرح شبكه ای مغز

خواندن بدون نوشتن

روش نادرست مطالعه است . مطالعه فرآيندی فعال و پويا است وبرای  نيل به اين هدف بايد از تمام حواس خود برای درك صحيح مطالب استفاده كرد. بايد با چشمان خود مطالب را خواند، بايد در زمان مورد نياز مطالب را بلند بلند ادا كرد و نكات مهم را يادداشت كرد تا هم با مطالب مورد مطالعه درگير شده و حضوری فعال و همه جانبه در يادگيری داشت و هم در هنگام مورد نياز ، خصوصا" قبل از امتحان ، بتوان از روی نوشته ها مرور كرد و خيلی سريع مطالب مهم را مجددا" به خاطر سپرد .

خط كشيدن زير نكات مهم 

اين روش شايد نسبت به روش قبلی بهتر است ولی روش كاملی برای مطالعه نيست چرا كه در اين روش بعضی از افراد بجای آنكه تمركز و توجه بروی يادگيری و درك مطالب داشته باشند ذهنشان معطوف به خط كشيدن زير نكات مهم می گردد .حداقل روش صحيح خط كشيدن زير نكات مهم به اين صورت است كه ابتدا مطالب را بخوانند و مفهوم را كاملا" درك كنند و سپس زير نكات مهم خط بكشند نه آنكه در كتاب بدنبال نكات مهم بگردند تا زير آن را خط بكشند .

حاشيه نويسی 

اين روش نسبت بدو روش قبلی بهتر است ولی بازهم روشی كامل برای درك عميق مطالب و خواندن كتب درسی نيست ولی مي تواند برای يادگيری مطالبی كه از اهميتی چندان برخوردار نيستند مورد استفاده قرار گيرد.

خلاصه نويسی 

در اين روش شما مطالب را ميخوانيد و آنچه را كه درك كرده ايد بصورت  خلاصه بروی دفتری يادداشت مي كنيد كه اين روش برای مطالعه مناسب است و از روشهای قبلی بهتر می باشد چرا كه در اين روش ابتدا مطالب را درك كرده سپس آنها را يادداشت می كنيد اما بازهم بهترين روش برای خواندن نيست .

كليد برداری 

كليد برداری روشی بسيار مناسب برای خواندن و نوشتن نكات مهم است . در اين روش شما بعد از درك مطالب ، بصورت كليدی نكات مهم را يادداشت می كنيد و در واقع كلمه كليدی كوتاهترين، راحت ترين ،بهترين وپرمعنی ترين كلمه ای است كه با ديدن آن، مفهوم جمله تداعی شده و به خاطر آورده می شود .

خلاقيت و طرح شبكه ای مغز 

اين روش بهترين شيوه براي يادگيری خصوصا" فراگيری مطالب درسی است .در اين روش شما مطالب را ميخوانيد بعد از درك حقيقی آنها نكات مهم را به زبان خودتان و بصورت كليدی يادداشت می كنيد و سپس كلمات كليدی را بر روی طرح شبكه ای مغز می نويسد ( در واقع نوشته های خود را به بهترين شكل ممكن سازماندهی می كنيد و نكات اصلی و فرعی را مشخص می كنيد) تا در دفعات بعد به جای دوباره خوانی كتاب ، فقط به طرح شبكه ای مراجعه كرده و با ديدن كلمات كليدی نوشته شده بر روی طرح شبكه ای مغز ، آنها را خيلی سريع مرور كنيد . اين روش درصد موفقيت تحصيلی شما را تا حدود بسيار زيادی افزايش ميدهد و درس خواندن را بسيار آسان می كند. و بازده مطالعه را افزايش ميدهد. 

شرايط مطالعه

بكارگيری شرايط مطالعه يعنی بهره وری بيشتر از مطالعه 

شرايط مطالعه ، مواردی هستند كه با دانستن ، بكارگيری و يا فراهم نمودن آنها ، می توان مطالعه ای مفيدتر با بازدهی بالاتر داشت و در واقع اين شرايط به شما می آموزند كه قبل از شروع مطالعه چه اصولی را به كار گيريد ، در حين مطالعه چه مواردی را فراهم سازيد و چگونه به اهداف مطالعاتی خود برسيد و با دانستن آنها می توانيد با آگاهی بيشتری درس خواندن را آغاز كنيد و مطالعه ای فعالتر داشته باشيد :

• آغاز درست : برای موفقيت در مطالعه ،بايد درست آغازكنيد.
  
•  برنامه ريزی : يكی از عوامل اصلي موفقيت ، داشتن برنامه منظم است .
  
•  نظم و ترتيب: اساس هر سازمانی به نظم آن بستگی دارد .
  
• حفظ آرامش: آرامش ضمير ناخود آگاه را پويا و فعال ميكند.
  
•  استفاده صحيح از وقت : بنيامين فرانكلين، ((آيا زندگي را دوست داريد؟ پس وقت را تلف نكنيد زيرا زندگی از وقت تشكيل شده است .))
  
• سلامتی و تندرستی: عقل سالم در بدن سالم است .
  
• تغذيه مناسب: تغذيه صحيح نقش مهمی در سلامتی دارد.
  
•  دوری از مشروبات الكلی : مصرف مشروبات الكلی موجب ضعف حافظه می شود .
  
•  ورزش : ورزش كليد عمر طولاني است .
  
• خواب كافی: خواب فراگيری و حافظه را تقويت مي كند.
  
• درك مطلب: آنچه در حافظه بلند مدت باقی مي ماند ، يعنی مطالب است .
  

 چند توصيه مهم كه بايدفراگيران علم از آن مطلع باشند:

۱- حداكثر زمانی كه افراد می توانند فكر خود را بروی موضوعی متمركز كنند بيش از ۳۰ دقيقه نيست ، يعنی بايد سعی شود حدود ۳۰۰ دقيقه بروی يك مطلب تمركز نمود و يا مطالعه داشت و حدود ۱۰ الی ۱۵ دقيقه استراحت نمود سپس مجددا" با همين روال شروع به مطالعه كرد.

۲- پيش از مطالعه از صرف غذاهای چرب و سنگين خودداری كنيد. و چند ساعت پس از صرف غذا  مطالعه نمائيد چون پس از صرف غذای سنگين بيشتر جريان خون متوجه دستگاه گوارش ميشود تا به هضم و جذب غذا كمك كند و لذا خونرسانی به مغز كاهش می يابد و از قدرت تفكر و تمركز كاسته ميشود . از مصرف الكل و دارو هم خودداری فرمائيد همچنين غذاهای آردی مثل نان و قندی قدرت ادراك و تمركز را كم می كند نوشابه های گازدارهم همينطور هستند.

۳- ذهن آدمی با هوش است اگر يادداشت برداريد خود را راحت از حفظ و بياد سپاری مطالب می  كند و نيز همزمان نمي توانيد هم مطلبي را بنويسيد و هم گوش دهيد . پس در حين مطالعه لطفا" يادداشت برداری نمائيد.