سازمان ها و فرهنگ سازمانی

یکی از مهم ترین عوامل موثر بر مدیریت، فرهنگ است. نادیده گرفتن این نقش، عدم انسجام داخلی و انطباق بیرونی را به دنبال خواهد داشت. بدون دستیابی به الگو و روشی برای برجسته سازی و آشکار نمودن تفاوت های فرهنگی نمی توان نقش و نفوذ و آثار فرهنگ بر مدیریت را درک نمود. رویای " دهکده جهانی" به منزله "دیگ ذوب" فرهنگ ها باید بازنگری شود و این تفکر که " مدیریت، مدیریت است" و در مقابل نفوذ فرهنگ و تاثیر آن مقاوم است مورد بررسی دوباره قرار گیرد.

همه مردم مثل هم هستند. این تنها عادت های آن هاست که موجب تفاوت میان آنها می شود. اکنون با دسترسی روز افزون به زیرساخت ها و وجود فرصت های بسیار برای دستیابی به مدیریت توانمند، همه کشورها این بخت را دارند که ضمن خارج ساختن خود از زیر بار این سلطه، در عرصه جهانی نفوذ فرهنگی و شکل دادن به فرهنگ جهانی، نقشی ایفا کنند. به هرحال حقیقت آن است که چه بخواهیم و چه نخواهیم نیروهای پرتوان تجارت جهانی فرهنگ، بسیاری از وقایع آینده را شکل خواهند داد.

مفاهیم اصلی مدیریت

مدیریت از دید کارکردی شامل وظایفی همچون برنامه ریزی، تصمیم گیری، سازمان دهی، نوآوری، هماهنگی، ارتباطات، رهبری، انگیزش، و کنترل می گردد.

مدیریت در واقع یک فرآیند است که مفهوم نهفته آن، هدایت انسانی است. مدیریت موثر، تصمیم های مناسبی می گیرد و به نتایج مطلوبی دست می یابد. مدیریت کارا به تخصیص و مصرف مدبرانه گویند که بر فعالیت های هدف دار تمرکز دارد و در نهایت مدیریت عبارتست از عملی که به صورت آگاهانه و مستمر انجام می شود و به سازمان شکل می دهد.

بخوانیم - مبانی نوین سازمان و مدیریت - انتشارات ادیبان روز

انواع ساختارهای سازمانی

ساختار سازمانی به تنهایی ایجاد مزیت رقابتی نمی کند و برای ایجاد مزیت رقابتی باید ساختار با استراتژی سازمان در تعادل و مرتبط باشد. برای مثال شرکتی که اهداف آن صادرات کالاست، باید ساختاری را انتخاب کند که از طریق آن ساختار صادرات را به طور آسان و اثربخش انجام دهد.

• ساختار سازمانی یک شکل منظم نقش ها، روش ها، مکانیزم کنترل، قدرت و فرآیند تصمیم گیری است. ساختار سازمانی تحت نفوذ عواملی مانند موقعیت، اندازه و عمر شرکت قرار می گیرد.
  
• ساختار سازمانی این را که چه چیزهایی باید در مورد شرکت استفاده قرار گیرد و چگونه باید استراتژی های رقابتی خود را انتخاب کند، شناسایی می کند.
  
• وقتی که شرکت ها ساختاری که با استراتژی های آنها تطابق دارد انتخاب می کنند، استراتژی رقابتی به دست می آید. ساختارهای موجود، استراتژی آینده شرکت را تحت تاثیر قرار میدهد.
  

فرهنگ و مدیریت فرهنگی

فرهنگ، شیوه زندگی هر جامع و متاثر از عوامل متعدد است که در همه جوامع یکسان و یکنواخت نیست. بر این اساس فرهنگ از نظر یک جامعه شناس شامل تمام رفتارهایی است که در زندگی اجتماعی آموخته می شود و از راه های گوناگون بین نسل های متفاوت یا افراد یک نسل انتقال پیدا میکند.

فرهنگ، مجموعه کاملی از ویژگی های روحی، مادی، فکری، و عاطفی است که مشخصه یک جامعه یا گروه اجتماعی است و نه تنها شامل هنرها بلکه شامل اشکال زندگی، حقوق اساسی انسانی، نظام های ارزشی، سنت ها و اعتقادها نیز می شود.

کارکردهای فرهنگ سازمانی را می توان به شرح زیر بیان کرد:

• تعهد گروهی را آسان می سازد.
  
• ثبات نظام اجتماعی را ترغیب می کند.
  

سازمان و فرهنگ سازمانی

این موضوع که باید سازمان را به عنوان فرهنگ به حساب آورد یعنی سیستمی که اعضای آن استنباط مشترکی از سازمان دارند یک پدیده نسبتا تازه است. در گذشته تصور بر این بود که سازمان یک وسیله یا ابزاری منطقی است که می توان با استفاده از آن یک گروه از افراد را کنترل و کارهای آن ها را هماهنگ کرد.

این سازمان دارای سطوح عمودی، دوایر، سلسله مراتب اختیارات و از این قبیل ویژگی ها بودند. ولی واقعیت این است که یک سازمان بیش از این هاست و مانند یک فرد دارای شخصیت است. هنگامی که یک سازمان به صورت یک نهاد در میآید دارای نوعی حیات و زندگی می شود که با زندگی اعضای آن متفاوت است و به خودی خود دارای ارزش می شود.

از این رو هنگامی که سازمان به صورت یک نهاد در می آید الگوی خاصی از رفتار مورد قبول همه اعضای سازمان قرار خواهد گرفت که در همه جای سازمان به چشم می خورد.

مفهوم فرهنگ سازمانی

فرهنگ سازمانی موضوعی است که به تازگی در دانش مدیریت و در قلمرو رفتار سازمانی راه یافته است. از ترکیب دو واژه فرهنگ و سازمان اندیشه ای تازه پدید آمده است که هیچ یک از آن دو واژه، این اندیشه را در بر ندارد. سازمان یک استعاره برای نظم و تربیت است در حالیکه عناصر فرهنگ نه منظم هستند و نه با نظم.

بنابراین می توان گفت فرهنگ در یک سازمان مانند شخصیت در یک انسان است. فرهنگ سازمانی پدیده ای است که در سازمان است و همه اعضاء اتفاق نظر دارند که یک دست ناپیدا افراد را در جهت نوعی رفتار نامرئی هدایت می کند. شناخت و درک چیزی که فرهنگ سازمان را می سازد، شیوه ایجاد و دوام آن به ما کمک میکند تا بهتر بتوانیم رفتار افراد در سازمان را توجیه کنیم.

تعریف فرهنگ سازمانی

مقصود از فرهنگ سازمانی، سیستمی از استنباط مشترک است که اعضاء نسبت به یک سازمان دارند و همین ویژگی موجب تفکیک دو سازمان از یکدیگر می شود.

کریس آرجریس فرهنگ سازمانی را نظامی زنده می خواند و آن را در قالب رفتاری که مردم در عمل از خود آشکار می سازند، راهی که بر آن پایه به طور واقعی می اندیشند و احساس می کنند و شیوه ای که به طور واقعی با هم رفتار می کنند تعریف می کند.

سازمان های فرهنگی ایران

هدف سازمان فرهنگی آن است که فعالیت های فرهنگی در سطوح تخصصی فرهنگ، فرهنگ سازمانی، فرهنگ عمومی، فرهنگ ملی و بین المللی متناسب با همان سطح تعریف انجام پذیرد.

سازمان های دولتی سازمان دهی فعالیت های فرهنگی را با ابعاد وسیع مادی و غیرمادی به عهده دارند و سازمان های شبه دولتی یا مستقل و غیردولتی آن دسته از سازمان هایی هستند که در سطحی محدودتر و یا در زمینه های خاص و به صورت مستقل و بدون وابستگی به دولت به فعالیت می پردازند مثل فرهنگسراها، مساجد و ... .

سازمان های سیاست گذار و راهبردی در امور فرهنگی به اختصار به شرح زیر برای بهره برداری ارایه می شود:

• سازمان صدا و سیما
  
• شورای عالی انقلاب فرهنگی
  
• شورای فرهنگی عمومی
  
• وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
  
• سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
  
• موزه
  
• موزه ملی ایران
  
• کاخ گلستان
  
• موزه رضا عباسی
  
• کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
  
• فرهنگستان هنر
  
• فرهنگستان زبان و ادب فارسی
  
• سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران