MIS

دانش سیستم های اطلاعات مدیریت-MIS-  یکی از شاخه های علوم اطلاعات و یا به عبارتی دیگر، از علوم سیستم ها محسوب می شود که سابقه ای کمتر از ۵۰ سال دارد. مفهوم MIS که در سال ۱۹۶۵ در آمریکا شکل گرفت، به سرعت در اکثر مراکز آکادمیک جهان و به خصوص دپارتمان های مدیریت نفوذ پیدا کرد و فراگیر شد.

مدیران امروز، در عصری که به آن عصر انفجاراطلاعات اطلاق میشود بی تردید نیازمند مطالعه سیستم های اطلاعات مدیریت هستند. علت این امر این است که مدیران امروزی با حجم انبوهی از اطلاعات رو به رو هستند و صد البته نیازمند پردازش بوده و باید تا حد امکان قابل فهم و تفسیر باشند. دلایل دیگر این امر اهمیت سیستم های اطلاعاتی است که به عنوان مولفه ای حیاتی برای موفقیت کسب و کار به توسعه و رقابت پذیری کسب وکارها کمک نموده و سبب بهبود اثر بخشی و کارایی فرآیندهای کسب و کار و نیز تسهیل تصمیم گیری مدیران و همکاری های گروهی می شوند.

تعریف سیستم اطلاعات مدیریت

سیستم اطلاعات مدیریت یا به اختصار MIS به هرسیستمی اطلاق می شود که بتواند اطلاعات فعالیت های انجام شده در سازمان را برای مدیران فراهم کند. از سیستم های اطلاعات مدیریت می توان به طرق مختلف در سه سطح عملیاتی، تاکتیکی و راهبردی استفاده کرد.

"کلی" سیستم های اطلاعات مدیریت را به این صورت تعریف کرده است:
سیستم های اطلاعات مدیریت –MIS رابه عنوان ترکیبی از انسان و کامپیوتر و بر اساس منابعی که در مجموع منتج به ذخیره کردن، بازبابی، ارتباط و استفاده از داده ها به منظور مدیریت کارآمد و موثر وبرنامه ریزی تجارتی هستند، در نظر می گیرد.

همچنین، MIS ابزار مهمی درتصمیم گیری است. MIS نه تنها مدیران را در امور استراتژیک حمایت می کند. بلکه در تصمیمات تکراری روزمره نیز اطلاعات لازم را در اختیار مدیران تاکتیکی قرار می دهد و آنها را قدر می سازد تا به اطلاعاتی دست یابند  که جهت تصمیماتشان کمک موثری باشد. برای اینکه MIS به طور موثری پشتیبان تصمیم گیری باشد، مهم است که طراحان آن ماهیت فرآیند تصمیم گیری را مدنظر داشته باشند. الگوهای تصمیم گیری بخردانه، منطق گرایی رضایت بخش، و الگوی افزایندگی، سه الگوی تصمیم گیری هستند.

مجموعه های سیستم MIS که متکی برپایگاه های مشترک و متقابل هستند، عبارتند از:

• سیستم های اطلاعاتی مدیریت نیروی انسانی
  
• سیستم های اطلاعاتی مدیریت مالی و حسابداری
  
• سیستم های اطلاعاتی مدیریت تولید
  
• سیستم های اطلاعاتی بازاریابی و فروش
  

به طور کلی سیستم های اطلاعات مدیریت دارای ویژگی های زیر می باشند:

جامع و یکپارچه

MISامکان استفاده کاربران متعدد را از یک پایگاه داده مشترک امکان پذیر می سازد.

رایانه محور

MISباید رایانه ای باشد، زیرا امروزه با حجم عظیمی از اطلاعات مواجهیم و این اطلاعات نیاز به پردازش، سازگاری بین داده ها و نیز دقت و صحت دارند.

کاربر-ماشین

در سیستم های اطلاعاتی مدیریت نوین باید کاربر و ماشین با یکدیگر در تعامل باشند. به این سیستم ها سیستم های کاربرپسند گویند.

جایگاه سیستم اطلاعات مدیریت در سلسله مراتب سازمانی

هر یک از سیستم های اطلاعاتی، مجموعه ای یکپارچه از زیر سیستم ها هستند، که معمولا در امتداد خطوط عملیات در سازمان قرار گرفته اند. سیستم اطلاعات مدیریت از نظر مفهومی یک سطح بالاتر از سیستم های پردازش تراکنش است و به عملیات روزانه مربوط نمی شود. بلکه به مدیریت فعالیت هایی که عملیات را پشتیبانی می کنند، مرتبط است.

جایگاه سیستم اطلاعات مدیریت در سلسله مراتب سازمانی

دلیل ایجاد سیستم های اطلاعات مدیریت

سیستم های پردازش تراکنش در هر یک از زمینه های خاص عملیاتی طراحی و گزارش های خاص آن عملیات را ارائه می کنند. ولی نیاز مدیران سطوح میانی به گزارشهای ترکیبی از زمینه های عملیات مختلف می باشد. لذا برای بیان ضرورت طراحی چنین سیستمی می توان موارد زیر را مطرح کرد:

• پیچیدگی های مدیریت و تجارت
  
• سهولت در تصمیم گیری در شرایط ریسک، اطمینان و عدم اطمینان
  
• کاهش عنصر قافلگیری و آمادگی برای فردا
  

ویژگی های سیستم اطلاعات مدیریت

هر چند امروز کمتر سیستم اطلاعات مدیریتی درسازمان های ما موجود است که تمام ویژگی های مطلوب زیر را دارا باشد، ولی این واقعیت متضمن این نیست که تمامی اینگونه سیستم ها، ضعیف باشد. درجه عملکرد خوب یک سیستم معین، بستگی به مجموعه ای از عوامل نظیر نوع کاربردها، تجهیزات، لیاقت فنی نیروی انسانی، حمایت مدیر عالی سازمان و کاربردهای پیشین آن دارد. به هر حال مواردزیر مورد قبول بیشتر استفاده کنندگان سیستم های اطلاعات مدیریت است:

• اطلاعات دقیق را به موقع در اختیار تصمیم گیرندگان قرار دهد.
  
• پاسخگوی کنکاش های مدیریت برای دستیابی به اطلاعات باشد.
  
• گزارش بر مبنای استثنا به مدیریت ارائه دهد.
  
• توان ادغام در آینده را داشته باشد.
  
• مورد پذیرش کاربران مورد نظر باشد.
  

تکامل سیستم های اطلاعات مدیریت

در این قسمت نوبت به مطالعه در خصوص نحوه تکامل سیستم های اطلاعات مدیریت و نخستین تلاش ها در بکارگیری رایانه در عرصه کسب و کارو پردازش داده ها می رسد. تلاش هایی که سپس معطوف بر اطلاعات و پشتیبانی از تصمیم گیری گشت.

• تمرکز بر داده ها
  
• تمرکز بر اطلاعات
  
• تمرکز بر سیستم های تصمیم گیری
  
• تمرکز بر ارتباطات
  
• تمرکز بالقوه بر مشاوره با استفاده از سیستم های خبره
  

 مباحث مطرح شده در این مقاله بطور کامل و با ذکرجزئیات درکتاب سیستم های اطلاعات مدیریت نوشته علیرضا جهانی و داود رفیعی در فصول مجزا آمده است. این کتاب تلاش دارد تا به بررسی سیستم های اطلاعات مدیریت یا به اختصارMIS بپردازد وبتواند کمکی به آشنایی مدیریان با طیف گوناگونی از سیستم های اطلاعاتی و تاثیراتقابل توجه آنها و هدایت ایشان در امر مدیریت اطلاعات و راهبری سازمان خود باشد.

در این کتاب ابتدا به بررسی سه پدیده سیستم، اطلاعات و مدیریت پرداخته  و سپس با توجه به ساختاری که برای سیستم های اطلاعات مدیریت معرفی می گردد، به بررسی تک تک سیستمهای مورد نیاز در سازمان ها و نهادهای کوچک و بزرگ خواهد پرداخت. در این کتاب همچنین منشا سیستم های اطلاعات مدیریت و سیر تحولات آن مورد بررسی و ارزیابی قرارمیگیرد.