مدیریت دانش و فناوری اطلاعات

مدیریت دانش فرآیندی است که دانش تولید شده در طول زمان را مدیریت می کند. با مروری بر ادیبات دانش می توان توافق بر سر گامهای اساسی زیر را مشاهده کرد:

• کسب دانش
  
• سازماندهی دانش
  
• تسهیم دانش
  
• بکارگیری دانش
  

تا به حال هیچ فناوری اطلاعاتی نتوانسته هر چهار مرحله دانش را پوشش دهد. معمولا فناوری ها قسمتی از فرآیند فوق را پشتیبانی می کنند. برای مثال سیستم های خبره و سیستم های پشتیبان تصمیم گیری می توانند برای ایجاد دانش به کار روند. مخازن داده ها برای ذخیره سازی دانش و اینترنت برای انتشار آن بکار می رود.

ابزارهای فناوری اطلاعات در مدیریت دانش

ورودی های دانش

اولین نقطه شروع تعامل مدیریت دانش و فناوری اطلاعات، ابزار جمع آوری دانش است. این ورودی ها عبارتند از:

• اسکنر
  
• میکروفنها
  
• هارد دیسک
  
•  ابزارهای جستجو
  

پایگاه داده ها

پایگاه داده ها حاوی اطلاعات اساسی مثل اطلاعات فروشندگان، فرآورده ها، آمار فروش، اطلاعات مشتری و غیره هستند.

موتورهای بازیابی اطلاعات

این ابزار به عنوان واسطه ای برای دسترسی به پایگاه های دانش، مورد استفاده قرار می گیرند و نقش بسیار مهمی در سیستم های مدیریت دانش دارند. یک موتور جستجو امکان دسته بندی اطلاعات، رتبه بندی سایت ها و موارد دیگر را که سبب بالا رفتن سرعت و دقت انتقال دانش می شود را در اختیار می گذارد.

سیستم الکترونیکی مدیریت اسناد (EDMS)

بسیاری از اطلاعات مهم سازمان ها در این سیستم ذخیره و محافظت می شود.

انتشارات الکترونیکی

اینترنت و اکسترانت از مهمترین انتشارات الکترونیکی هستند. علاوه بر آن وب نیز نقش اساسی در انتشارات دانش دارد.

تابلوری اعلانات الکترونیک

همه کارکنان می توانند پیام های خورد را روی آن قرار دهند. همچنین یکی از ابزارهای مهم برای تبدیل دانش ضمنی به دانش صریح است.

مدل های مدیریت دانش

مدل هیسیگ

مدل هیسیگ (2000) از چهار فرآیند زیر تشکیل شده است:

• خلق کن
  
• ذخیره کن
  
• نشر کن
  
• به کار ببر
  

مدل مارک "م. مک الروی"

وی برای این نوع از مدیریت، چهارچوب فکری با نام "دوره عمر دانش" تعریف کرده که درآن علاوه بر نظریه نوثاکا و تاکوچی (1995) بر این نکته تاکید دارد که دانش تنها پس از اینکه تولید شد، وجود دارد و بعد از آن می توان آن را مهار، کد گذاری یا تسهیم نمود.

مدل "بک من"

بک من (1999) هشت مرحله شناسایی، تسخیر، انتخاب، ذخیره، پخش، به کار بردن، ایجاد کردن، تجارت کردن را برای فرآیند مدیریت دانش پیشنهاد داده است.

بخوانیم -آشنایی با مدیریت دانش و کاربردهای آن

مشکلات دانش و فناوری

همه مطالب بالا در حالی است که فقط مشکل یافتن محل دانش حل شده است ولی قضاوت درباره ارزش و صحت دانش را دو چندان کرده است. اکثر کسانی که از امکان جستجوی اینترنت استفاده می کنند، زمان بسیاری را صرف می کنند تا در میان کوهی از اطلاعات بی ارزش، چند مطلب با ارزش را پیدا کنند.

با این ترتیب به دانش عرضه شده در اینترنت نمی توان اعتماد کرد. چنین شبکه هایی به ویرایشگران حرفه ای دانش و متخصصان فناوری اطلاعات نیاز دارند. چرا که بدون کمک این عناصر، بخش اعظم دانش در اذهان کارشناسان باقی خواهد ماند. همچنین زمانی که شرکت ها فاقد زیرساخت های مناسب برای انتقال دانش با سازوکارهایی کارآمد برای بازار باشند، موانع مبادلات تجاری بازهم ظهور خواهد کرد.

در نتیجه، فناوری اطلاعات به تنهایی سازمان را به سازمان دانش آفرین تبدیل نخواهد کرد. مدیریت دانش، سیستمی فنی-احتماعی است و ترکیب فناوری اطلاعات، استراتژی، ساختار و رهبری باید مورد توجه قرار گیرد.

مدیریت دانش موضوع ساده ای درباره ذخیره، بازیابی، انتقال اطلاعات نیست، بلکه بیشتر تعبیر و سازماندهی اطلاعات از جهات مختلف است. تنها با تغییر فرهنگ سازمانی است که می توان به تدریج الگوری تعامل بین افراد، فناوریها و فنون را درسازمان خود تغییر داد. وقتی محیط پویا و پیچیده است، برای سازمانها ضروری است به طور پیوسته دانش جدید را به شکلی ایجاد، اعتبار بخشی و کاربرد در محصولات و خدمات خود به کار گیرد.

استفاده از فناوری باعث بهره وری افراد و انسجام اطلاعات در درون سازمان شده و سیستم های اجتماعی تعبیر اطلاعات را از طریق ارائه دیدگاههای مختلف در یک زمینه انجام می دهند.