خرید و فروش الکترونیکی

تجارت الکترونیک باعث ایجاد تغییرات چشمگیر درشرایط رقابتی شده است. انقلاب تجارت الکترونیکی به شرکتهای کوچک امید بخشید تا بتوانند درکنار شرکت های عظیم به تجارت بپردازند. شرکت های کوچک باید عضو سیستم تجارت الکترونیک شوند، در غیر این صورت توانایی خودشان را برای باقی ماندن در صحنه رقابت کسب و کار از دست خواهند داد. به عنوان مثال، ظهور و ورود سریع رقبای جدیدحتی از خارج محیط کسب و کار ذیربط به بازار، جهانی شدن بازار و جهانی شدن رقابت، رقابت شدید در استانداردها و از این دست تغییرات به شمار می روند.

تجارت الکترونیک به شرکت ها کمک میکند تا کالای خود را به شکل مناسب معرفی کنند. در سایت شرکت، به آسانی انواع اطلاعات جدید و مرتبط با محصول و کسب و کار به مشتریان ارایه می شود. اگر مشتریان شرکت تشویق شوند تا به صورت منظم از سایت بازدید کنند، پولی را که قرار است برای بازاریابی و تبلیغات هزینه شود صرفه جویی میشود. البته در درجه اول می بایست وب سایت به مشتریان معرفی شود و چنانچه مشتریان سایت را بازدید کرده و ارضا شوند، به احتمال زیاد هر از گاهی برای دیدن محصولات جدید به سایت مراجعه می کنند.

تعاریف تجارت الکترونیک

تجارت

هر صورتی از ارائه کالا و یا خدمات و یا هردو که معمولا در ازای وجه انجام می پذیرد، تجارت نام دارد.

تجارت الکترونیک

از تجارت الکترونیک، تعاریف متعددی ارائه شده است. در واقع مجموعه متنوع وسیعی از تعاریف و مفاهیم برای تجارت الکترونیک وجود دارد که موضوعات، کاربردها و مدل های گوناگونی را در بر میگیرد.

اتحادیه اروپا تعاریف زیر را از تجارت الکترونیکی ارائه نموده است:

• انجام تجارت به صورت الکترونیکی (۱۹۹۸)
  
• هر شکلی از مبادله تجاری که در آن طرفین ذینفعبه جای تبادلات فیزیکی یا تماس مستقیم فیزیکی، به صورت الکترونیکی تعامل کنند(۲۰۰۱).
  
• بطور کلی تجارت الکترونیکی، راه و روش جدید کسب وکار، به صورت الکترونیکی و با استفاده از شبکه ها و اینترنت می باشد. در این روش فرآیند خرید و فروش یا تبادل محصولات، خدمات و اطلاعات از طریق شبکه های رایانه ای و مخابراتی از جمله اینترنت صورت می پذیرد.
  

تجارت الکترونیک از دیدگاه ارتباطات

تحویل خدمات، کالا و محصولات اطلاعاتی از طریق خطوط تلفن، شبکه های رایانه ای و سایر وسائل ارتباطی.

تجارت الکترونیک از دیدگاه تجاری

ابزاری است که کسب و کارهای مختلف، شرکای آنها ومشتریان آنها را قادر می سازد که موضوعاتی مانند کیفیت خدمات، سرعت تحویل و غیره را ارتقا و موضوعاتی چون هزینه ها را کاهش دهند.

تجارت الکترونیک از دیدگاه فرآیند کسب و کار

تجارت الکترونیک بکارگیری فناوری برای خودکارسازی تبادلات کسب و کار و جریان کار است.

تجارت الکترونیک از دیدگاه خدماتی

تجارت الکترونیکی، ابزاری است که خواسته های دولت ها، شرکت ها، مصرف کنندگان و مدیریت در جهت کاهش هزینه ارائه خدمات در راستای بهبود کیفیت محصولات و خدمات و افزایش سرعت تحویل خدمات، پیشتیبانی می کند.

تجارت الکترونیک از دیدگاه آموزشی

تجارت الکترونیک شرایط لازم برای آموزش الکترونیکی در مدارس، دانشگاه ها و دیگر سازمان ها از جمله سازمان های کسب و کارفراهم می کند.

تجارت الکترونیک از دیدگاه مشارکتی

تجارت الکترونیکی چارچوبی است که شرایط لازم رابرای شراکت افراد در داخل سازمان و حتی خارج از سازمان فراهم می کند.

تجارت الکترونیک از دیدگاه فن آوری اطلاعات

آن بخش از کاربردهای فناوری اطلاعات که به صورت سیستمی برای پشتیبانی و پیشرفت دادن جریان کاری و مبادلات تجاری ایجاد شده است.

تعریف تجارت الکترونیک از دیدگاه جامعه

تجارت الکترونیکی جایی را برای افراد یک جامعه فراهم می آورد تا بتوانند در آن آموزش ببینند، مشارکت کنند و با یکدیگر تعامل داشته باشند.

واژه کسب وکار الکترونیکی و ارتباط آن با تجارت الکترونیک

بعضی از افراد واژه تجارت را برای توصیف مبادلاتی که بین شرکای کسب وکار انجام می شود به کار می برند. تعریف تجارت با این دیدگاه منجر به سطحی نگری در واژه تجارت الکترونیکی خواهد شد. برای جبران این سطحی نگری از واژه معادل کسب و کار الکترونیکی استفاده می کنند تا بتوانند دیدگاه همه جانبه آن را به خوبی نشان دهند.

کسب و کار الکترونیکی تعریفی گسترده از تجارت الکترونیکی است که نه تنها شامل خرید و فروش محصولات و خدمات بلکه شامل ارائه خدمات به مشتریان، مشارکت شرکای کسب و کار، آموزش الکترونیکی و مبادلات الکترونیکی درون سازمانی میشود.

چارچوب تجارت الکترونیکی

آنچه حائز اهمیت است این است که تجارت الکترونیکی به معنای داشتن وب سایت نیست، بلکه بسیار فراتر از آن است. برنامه کاربردی فراوانی از جمله بانکداری، کاریابی، خرید و فروش سهام، خرید و فروش دربازارهای آنلاین، بازاریابی و تبلیغات الکترونیکی، ارائه خدمات به مشتری، حراجی ها، خدمات مسافرتی و همکاری الکترونیکی در پروژه های تحقیق و توسعه در تجارت الکترونیکی وجود دارد.

برای اجرای این برنامه های کاربردی، داشتن اطلاعات پشتیبانی و زیرساخت های پشتیبانی اهمیت دارند. شکل زیر، پشتیبانی برنامه های کاربردی تجارت الکترونیکی به وسیله زیرساخت ها را نشان میدهد. همچنین این شکل پیاده سازی تجارت الکترونیکی را به پنج روش عمده زیر، ارتباط داده است:

• افراد
  
• سیاست عمومی
  
• بازاریابی و تبلیغات
  
• خدمات حمایتی
  
• شرکای کسب و کار
  

آنچه در ارتباط میان برنامه های کاربردی، ستونها و زیرساخت ها اهمیت دارد، نقش مدیریت تجارت الکترونیکی به عنوان هماهنگ کننده است. شکل زیر را می توان به عنوان چارچوبی برای درک روابط بین اجزای تجارت الکترونیکی و انجام تحقیقات در این حوزه دانست.

شکل ۱- چهارچوب تجارت الکترونیکی

تجارت الکترونیکی در برابر تجارت سنتی

وجود هر فناوری پیشرفته، تهدیدها و فرصت های جدیدی برای سازمان ها ایجاد میکند. تغییر در فناوری، موجب تغییر در قانونمندی های بازرگانی شرکت ها و متحول ساختن سیستم های سازمانی و اجتماعی می گردد. تکنولوژی اطلاعات به عنوان لبه پیشرو تکنولوژی های جدید در سه پارامتر سرعت، دقت و هزینه فعالیت ها می تواند تاثیر گذار باشد. تکنولوژی اطلاعات می تواند چهار مزیت عمده ایجاد کند.

• تولید خروجی های مشابه با هزینه کمتر
  
• تولید خروجی ها بیشتر و با هزینه مشابه
  
• تولید خروجی های مشابه با همان هزینه در زمان کمتر
  
• تولید خروجی های مشابه با همان هزینه و همان زمان
  

فواید تجارت الکترونیکی

• با بهره گیری از تجارت الکترونیک می توان موانع جغرافیایی و تفاوت روز و شب در مناطق مختلف را از میان برداشت.
  
• ارتقای ارتباطات و گشودگی اقتصادی در سطح ملی و بین المللی
  
• مسیر هدایت کسب و کار را تغییر میدهد و بدین ترتیب باعث تبدیل بازارهای سنتی به شکل های جدیدتر می شود.
  
• باعث تغییرات چشمگیر در شرایط رقابتی می شود. به عنوان مثال ظهور و ورود سریع رقبای جدید، جهانی شدن رقابت، رقابت شدید دراستانداردها و غیره.
  
• فرصت های جدید برای جایگزینی کسب و کار
  
• ایجاد مشاغل و فرصتهای شغلی جدید در زمینه های مختلف
  
• باعث افزایش قدرت تجزیه و تحلیل بازار می شود و شرکت می تواند بر اساس این تجزیه و تحلیل استراتژی های فروش یا بازاریابی خود رادر یک یا چند عرصه تغییر دهد.
  
• قدرت تجزیه و تحلیل کالا افزایش می یابد بطوریکه اطلاعات بدست آمده از مشتریان برای تولید کالاهای جدید یا تغییر در تولیدکالاهای قبلی مورد استفاده قرار میگیرد.
  
• ورود به بازارهای جدید و استراتژیک بدون در نظرگرفتن مرزها
  

معایب تجارت الکترونیکی

در مقابل تمامی فواید فوق، تجارت الکترونیک مسائلی را با خود به همراه دارد که چنانچه برای آنها راه حل مناسبی اتخاذ نشود میتواند ویژگی هایش را تحت الشعاع قرار دهد از جمله:

• سهولت در سرقت اسرار ور رموز محرمانه سازمان ها
  
• عدم تبیین قوانین مالیاتی دقیق
  
• عدم تبیین قوانین گمرکی دقیق
  
• عدم آشنایی با قوانین، آداب، رسوم و فرهنگهای ملل مختلف
  
• کلاهبرداری از طریق کارت های اعتباری
  
• عدم اعتماد و امنیت
  
• امنیت (جنبه های مختلف امنیت: تشخیص هویت، عدم انکار، یکپارچگی اطلاعات، محرمانگی اطلاعات)
  

معرفی کتاب- امنیت در تجارت الکترونیکی -انتشارات ادیبان روز

• علاوه بر موارد فوق، تمام کالاها به صورت صددرصد قابل ارائه و فروش از طریق اینترنت نمی باشند.
  
• میزان وابستگی انتخاب محصول به حواس پنجگانه انسان، هرچه برای انتخاب محصولات و خدمات به حواس لامسه، بویایی و چشایی نیازبیشتری باشد، امکان خرید الکترونیکی آن کمتر خواهد بود. در حالی که حواس بینایی و شنوایی از طریق رسانه های الکترونیکی قابل انتقال می باشند.
  
• بسیای از مشتریان ممکن است به دلایل مختلف خرید الکترونیکی را نپذیرند. در مقابل بسیاری از مشتریان به منافع و مزایای روشهای جدید و آسان خرید واکنش مثبت نشان خواهند داد.
  

جایگاه تجارت الکترونیکی در آینده

با توجه به بررسی های موسسه تحقیقاتی Forrester – یکی از بزرگترین تحلیل گران صنعت تجارت الکترونیکی –و رشد سریع و روزافزون تجارت الکترونیک در کشورهای پیشرفته و مزیتهای رقابتی حاصل از آن، لازم است که کشورهای در حال توسعه به منظورحضور در بازار رقابت جهانی سریعا در استراتژیهای تجاری و بازرگانی خود تجدید نظر اساسی کنند.

در ایران استفاده از عمومی از اینترنت بیشتر دردانشگاه ها و به منظور انجام امور تحقیقاتی است و مراکز ایجاد شده در شهرها نیز درسطح محدودی فعالیت می نمایند و کاربران بیشتر به منظور الکترونیکی و تلفن از راه دور، از اینترنت استفاده می کنند. بعلاوه بسیاری از قوانین و بسترهای لازم برای تجارت الکترونیک در کشور هنوز فراهم است. بنابراین نمی توان انتظار داشت که تجارت الکترونیک به سرعت در جامعه گسترش یابد.

در حال حاضر روند خوبی در حوزه بانکداری الکترونیکی در کشور مشاهده میشود. ایجاد بانک های خصوصی متعدد و ظهور شعبات الکترونیکی آنها، بانکهای دیگر کشور را نیز برای سرمایه گذاری در این بخش ترغیب کرده است. همچنین امکان خرید اینترنتی توسط کارت های اعتباری در کشور توسط چندین بانک فراهم شده است. بدیهی است این روند رو به رشد، نیازمند دانشگاهی متعددی درزمینه مربوط به پیاده سازی تجارت الکترونیکی و موارد مرتبط با آن است.

معرفی کتاب- طراحی کسب وکار الکترونیکی-انتشارات ادیبان روز

این مقاله بخشی از فصل اول کتاب خرید و فروش الکترونیکی نوشته مهرداد بیات و الناز بیات بود. این کتاب بر آن است تا ضمن تشریح اصول تجارت الکترونیکی، ساختارها، مکانیزم ها و تاثیرات اقتصادی بازارهای الکترونیکی بررسی گردد، همچنین خرده فروشی در تجارت الکترونیکی و تاثیر تجارت الکترونیکی بر رفتار مصرف کننده، تحقیقات بازار و تبلیغات و نهایتا خرید و فروش دربازارهای الکترونیکی خصوصی تشریح گردد. جهت انجام تمام این موارد زیرساخت ها و شبکه های سازمانی، موضوعات امنیتی و قانونی تجارت الکترونیکی و سیستم های پرداخت الکترونیکی مد نظر هستند که از طریق استراتژی های تجارت الکترونیکی میسر خواهندشد.